Veganisme als voedings-Esperanto

– Floris van den Berg – 

Veganisme is een vredesdieet dat mensen samenbrengt. Maaltijden met dierlijke producten scheiden mensen in groepen. Een veganistische maaltijd is voor iedereen geschikt. Vliegtuigmaaltijden, kantines bij scholen, bedrijven, ziekenhuizen, bejaardentehuizen en universiteiten zouden daarom veganistisch kunnen zijn. Misschien op een niet al te opzichtige manier, zodat de vleesjunkies het niet doorhebben.

Het wordt veganisten wel eens verweten dat ze lastig zijn omdat ze niet mee willen eten wat de pot schaft. Maar dat is de omgekeerde wereld. Een veganistische maaltijd kan iedereen eten. Een goed voorbeeld daarvan is restaurant Spirit dat in Rotterdam en Amsterdam gevestigd is. Dat is een buffetrestaurant dat bijna geheel plantaardig is (met enkele vegetarische producten). Spirit profileert zich niet als een specifiek veganistisch restaurant. Een groot deel van de bezoekers komt om er lekker te eten, zonder dat ze zelf vegan zijn. Er zijn vleesvervangers op het buffet, zodat vleeseters hun traditionele maaltijd kunnen samenstellen. Voor de diehard vegans die ook geen vleesvervangers hoeven, blijft er nog genoeg over.

De vier argumenten voor veganisme

Het solidariteitsargument is het vierde, ondergewaardeerde, argument voor veganisme. Het solidariteitsargument maakt veganisme vrolijk. De andere drie argumenten som ik nog even op.

1. Dieren

   Wie vlees eet, heeft een lijk op zijn of haar bord. Dat lijk was een voelend wezen dat met opzet vermoord is en in stukken is gehakt voor jouw eetplezier. Een vegetariër eet weliswaar geen vlees, maar om boter, kaas en eieren te maken worden er wel degelijk dieren gedood. Om eieren te leggen zijn er kippen nodig, maar waar blijven de haantjes? Die worden als ze uit het ei kruipen gelijk gedood. De legkippen eindigen trouwens ook allemaal onderste boven in het slachthuis wanneer ze niet productief genoeg meer zijn en wordt hun kop eraf gesneden. De melkkoeien worden als dank geslacht. En dan is er nog al het dierenleed in de intensieve veehouderij voorafgaand aan de slacht.

2. Milieu

   De intensieve veehouderij heeft een groot aandeel in tal van milieuproblemen, van ontbossing, zoetwaterschaarste, klimaatverandering en bodemvervuiling door overbemesting. Als je je ecologische voetafdruk significant wilt verkleinen is het logisch om te beginnen met een plantaardig dieet. Duurzaamheid begint met een plantaardig dieet.

3. Gezondheid

   Plantaardig eten is over het algemeen gezonder is dan een dieet met dierlijke producten. Diabetes en obesitas komen onder veganisten veel minder voor. Verwant hiermee is dat een plantaardig dieet de weg opent voor een nieuwe horizon qua voeding. Sinds ik veganist ben is de diversiteit aan wat ik eet enorm toegenomen. Ook ben ik voeding veel meer gaan waarderen.

4. Solidariteit

   Veganisme brengt mensen samen.

Sociale wetenschappers kunnen verklaren waarom mensen vasthouden aan hun eetgewoontes met dierlijke producten. Mensen eten dierlijke producten omdat ze het zo gewend zijn en omdat iedereen het doet. De meeste mensen willen bij de groep horen – en niet bij die subcultuur van veganisten. Als filosoof ben ik daar niet primair geïnteresseerd in gedragspsychologie. Ethiek is normatief, het gaat over wat mensen zouden moeten doen. Ook al is het heel moeilijk om gedrag van mensen te veranderen, dat verandert niets aan de morele noodzaak tot veganisme.

 Voedings-Esperanto

Esperanto is de kunsttaal die eind 19^de eeuw is ontwikkeld door Ludwik Zamenhof met het idee dat alle mensen met elkaar konden communiceren in een taal die niet politiek geladen is (zoals het Engels dat wel is). Veganisme kan gezien worden als een voedings-Esperanto. De taal Esperanto heeft als obstakel dat mensen de taal moeten leren en dat er weinig sprekers zijn, maar veganisme heeft een dergelijk obstakel niet. Iedereen kan vandaag nog beginnen met een voedingsEsperanto. Wie veganist is, is een kosmopoliet die iedereen aan zijn of haar maaltijd kan ontvangen. Veganisme is het evangelie van solidariteit.

Sociale wetenschappers kunnen helpen met gedragsverandering. Zo wordt sociaalpsychologische kennis gebruikt in marketing om spullen die we niet nodig hebben aan te prijzen. Mijn hoop is dat sociale wetenschappers hun morele kompas durven gebruiken en hun kennis inzetten voor een betere wereld. Een wereld met minder onnodig leed en meer geluk. En in een plantaardige wereld kunnen alle mensen met elkaar aan tafel. Is dat niet een mooie gedachte?

Dr. Floris van den Berg is filosoof en dus veganist. Hij is auteur van onder andere ‘De vrolijke veganist’ en ‘Beter weten. Filosofie van het ecohumanisme’. Zijn boek ‘De olijke atheïst’ verschijnt binnenkort.

Zie ook: www.florisvegandenberg.nl